تا کنون کمتر کسی اندازۀ اندرو کارنگی ثروتمند شدهاست؛ کسی که بعدها همۀ ثروتش را بخشید.
به همین دلیل است که هر وقت لازم است کتابی را چک کنم به کتابخانۀ عمومی خیریۀ اندرو کارنگی که در شهر محلّ زندگی من ساخته شده، میروم. اگر شما هم یک آمریکایی هستید، شاید همین کار را میکنید – زیرا کارنگی هزینۀ ساخت تعداد 3000 کتابخانه در سراسر ایالات متّحدۀ آمریکا را پرداخت کرد. در واقع کارنگی در مدّت دو دهۀ آخر حیات خود به نرخ امروز حدود 80 بیلیون دلار به خیریه داد، اگر بتوانید چنین مبلغی را تصوّر کنید. هیچکس در تاریخ بشر چنین مبلغ هنگفتی به خیریه نبخشیدهاست.
در سال 1912، اندرو کارنگی و حضرت عبدالبهاء در نیویورک با هم ملاقات کردند. حضرت عبدالبهاء بشردوستی کارنگی را تحسین و به او در نامهای که پس از ملاقاتشان فرستادند، سفارش کردند:
«شخص محترما، تأليف شما بشارت غنی را مطالعه نمودم. فی الحقيقه آراء سديدی در آن به جهت آسايش عالم انسانی ملاحظه شد. مختصر اينست در تعاليم بهآء اللّه مواساتست و اين اعظم از مساواتست. مساوات امريست مجبوری؛ ولکن مواسات امريست اختياری. کمال انسان به عمل خير اختياريست. نه به عمل خير اجباری و مواسات خير اختياريست و آن اينست که اغنيا به فقرا مواسات نمايند. يعنی انفاق بر فقرا کنند. ولی به ميل و اختيار خويش؛ نه اينکه فقرا اغنيا را اجبار نمايند. زيرا از اجبار اختلال حاصل گردد و انتظام امور بشر مختل شود. ولی مواسات که آن انفاق اختياريست سبب راحت عالم انسانيست. سبب نورانيّت عالم انسانيست و سبب عزّت عالم انسانيست. چنانکه آثار خيريّهء آن جناب در سياحت شهرهای امريک مشاهده شد. در بعض دار الفنونها و انجمنهای صلح و در ترويج معارف. لهذا در حقّ شما دعا نمايم که همواره مشمول به الطاف و برکت آسمانی باشيد و سبب اعمال خيريّه در شرق و غرب گرديد تا در ملکوت الهی مانند شمع روشن گرديد و عزّت و حيات ابديّه يابيد و از افق ابدی مانند ستاره بدرخشيد» (حضرت عبدالبهاء، منتخباتی از مکاتیب حضرت عبدالبهاء، جلد1، صص 112-111)
کارنگی تحت تأثیر آموزههای بهایی دربارۀ صلح جهانی و وحدت بینالمللی در سال 1913 قصر صلح را در لاهه، هلند، ساخت. قصر صلح حال محلّ دیوان بینالمللی دادگستری سازمان ملل است. قصر صلح که در اصل به عنوان محلّ دیوان دائمی داوری ضدّجنگ و توسّط کنوانسیون لاهه سال 1899 ساخته شده بود، به نرخ امروز 40 میلیون دلار برای کارنگی هزینه داشت. او برای پایان دادن به امپریالیسم و برای ترویج صلح روی سیّارۀ زمین تلاش میکرد، و بسیاری از نظرات او که با آرمانهای بهایی دربارۀ صلح جهانی مطابق بود، در اتّحادیۀ ملل گنجانده شد و در نهایت راه خود را به سوی منشور سازمان ملل نیز باز کرد.
آیا میتوانید تصوّر کنید دنیا چطور میشد اگر همۀ افراد ثروتمند مسیر خدمت به جهان و بشریت را در پیش میگرفتند؟
حضرت عبدالبهاء داستانی عبرتآموز دربارۀ پادشاهی میفرمایند:
«يکی از پادشاهان، وقت مردن آرزوی مقام فقرا را مينمود و ميگفت کاش من فقير بودم که اوّلاً ظلم نمینمودم و ثانياً دم آخر حسرتی نداشتم. فقيری شنيد و گفت الحمدلله که ملوک، وقت موت آرزوی فقير بودن مينمايند، ولی ما فقرا وقت مردن هيچ آرزوی اينکه کاش پادشاه بوديم نمیکنيم» (حضرت عبدالبهاء، مائده آسمانی، جلد5، ص227)
آموزههای بهایی میگویند ثروتمندان و کسانی که ثروت ملّتها را در اختیار دارند، مسئولیت عظیمی نسبت به خانوادۀ بشری دارند. حضرت بهاءالله فرمودند کسانی که ثروت فانی خود را صرف این خانواده میکنند، نور آنها اهل آسمان را روشنی بخشد:
«ای مغروران به اموال فانیه، بدانید که غنا سدی است محکم میان طالب و مطلوب و عاشق و معشوق. هرگز غنی بر مقر قرب وارد نشود وبه مدینه رضا و تسلیم در نیاید مگر قلیلی. پس نیکوست حال آن غنی که غنا از ملکوت جاودانی منعش ننماید و از دولت ابدی محرومش نگرداند. قسم به اسم اعظم که نور آن غنی، اهل آسمان را روشنی بخشد چنانچه شمس، اهل زمین را» (کلمات مکنونه فارسی، فقره 53)
«فقير صابر بهتر از غنی شاکر است. امّا فقير شاکر بهتر از فقير صابر است و بهتر از همه، غنی منفق است که از امتحان خالص مانده و سبب آسايش نوع انسان گشته؛ با آنکه شکر، سبب ازدياد نعمت است، ولی کمال شکر به انفاق است و مقام انفاق، اعظم مقامات» (حضرت عبدالبهاء، مائده آسمانی، جلد5، ص 227-226)